Karel Gomes (1930-2016) in memoriam

“Dit is Jakob, die volgens het Oude Testament worstelt met de Engel, maar ik denk dat hij hier vooral worstelt met zichzelf.” Karel Gomes zei dit in 2005, toen hij de laatste hand legde aan het grootste beeld dat hij voor de Bijbelse tuin achter de H. Joannes de Doperkerk had gemaakt. Het was kort na zijn 75ste verjaardag en hij wilde best even terugkijken op zijn onverwachte carrière als beeldhouwer. Want dat hij ooit zijn brood zou verdienen met kunst, had hij nooit gedacht. Zo’n leven stond in zijn jeugd, waarop de Tweede Wereldoorlog een groot stempel had gedrukt, ver van hem af. “Toen ik na de oorlog noodgedwongen een baantje moest aannemen kwam ik toevallig met boetseren in aanraking. Enkele mensen in mijn omgeving herkenden mijn talent. Via hen kwam ik terecht bij de Rijksacademie voor Beeldende Kunst. Zo werd de basis voor mijn loopbaan gelegd.” Karel Gomes manifesteerde zich als figuratief beeldhouwer volgens de middeleeuwse traditie. “Het beeld krijgt alle aandacht, de maker is nauwelijks belangrijk. Ik heb er geen woorden aan toe te voegen. Wie mijn beelden bekijkt moet ze op zijn eigen manier interpreteren.”

Karel Gomes werd geboren in 1930 in Hillegersberg. Na gewoond te hebben in Heiloo en Amsterdam werd hij in 1962 Zwanenburger.

Aanvankelijk had hij zijn atelier op een woonboot, later betrok hij een atelierwoning. Hij maakte voor Hoofddorp de buitenbeelden Polderjongen en Leeghwater, voor het Haarlemmermeerse Bos De Wandelaars en voor Weteringbrug het Vrijheidsbeeld. In Amsterdam staan Mahatma Ghandi (Churchilllaan, 1990) en De Verdwenen Boer (Sint Petruskerk, Sloterdijk, 2005).

Het Rijksmuseum, het Amsterdams Historisch Museum en het Centraal Museum in Utrecht hebben zijn werk in hun collecties.

Voor de Bijbelse tuin in Hoofddorp maakte hij 46 beelden: 17 personages, 14 Kruiswegstaties, 15 Dodendans-beelden, alsmede het tableau Schuilplaats. Het beeld van Joannes de Doper in de kerk is eveneens van zijn hand. Karel Gomes dacht mee met Antoinette Otten voor haar creaties Joannes de Doper boven de kerkdeur, Engel met Kind op het kerkhof, Anna te Drieën, Feniks en Wolf van Gubbio. De mozaïeken op het kerkplein ontwierp hij samen met Lidia Postma. Voor de Stal op de Kaag maakte hij De Zeven Hoofdzonden en de beelden Dank en Hoop. Pastoor Kees van Lent zei tijdens een herdenkingsbijeenkomst: “Karel Gomes is afkomstig uit een joods-christelijke familie, had een enorme kennis van kunsthistorie en creëerde de beelden vanuit zijn persoonlijke deskundigheid. Hij had grote bewondering voor het werk van Rembrandt. Het beeld van De Verloren Zoon in onze tuin is geïnspireerd op een van zijn etsen en dat is goed herkenbaar. Karel was tevens een groot Bijbelkenner en een uitermate smakelijk verteller. We hebben hem regelmatig mogen ontvangen op bijeenkomsten waar hij een toelichting gaf over de achtergronden van zijn werk. Ook was hij bereid bij speciale gelegenheden persoonlijk mensen in de tuin rond te leiden. We wisten dat zijn laatste levensfase was aangebroken, maar het bericht van zijn dood heeft ons toch verrast. We hebben grote bewondering voor zijn werk.”

We zullen hem nooit vergeten.

Dit In memoriam verscheen in HC-Nieuws op 18 augustus 2016 en is geschreven door Anja Maas.

Antoinette Otten

Antoinette Otten werd in 1961 te Amsterdam geboren. In 1989 ging zij in de leer bij de beeldhouwer Karel Gomes, waar zij zowel praktijk-, als kunst- en cultuurgeschiedenislessen volgde. Inmiddels heeft ze al verschillende exposities op haar naam staan en beschikt zij over een eigen atelier en geeft ze les in figuratief boetseren en boetseren naar model. Antoinette maakt vrij werk, maar ook werk in opdracht.

Sinds 2002 geeft zij beeldhouw/boetseer lessen bij het Creatief Centrum Bennebroek en in haar eigen atelier.

Meer info over Antoinette Otten en haar werk kun je vinden op haar website.

Sint Liobaklooster

In de Bijbelse tuin staan ook een aantal prachtige beelden die gemaakt zijn in het Sint Liobaklooster in Egmond. Deze basaltstenen beelden, je kunt ze vinden in het Eikenlaantje, laten de Schepping zien. Nog niet alle beelden zijn klaar, er staan er twee, aan de andere vijf wordt nog gewerkt.

Het Sint Liobaklooster vormt een monastieke gemeenschap in de benedictijner orde. In 1935 heeft Hildegard Michaelis het klooster gesticht. Na de kerkelijke goedkeuring in 1952 werd de officiële naam Congregatie van de Sorores Benedictinae Sanctae Liobae Egmundensis. In de jaren zestig ontstond ook de tak van de broeders, die met de zusters hetzelfde ideaal nastreeft. Het klooster heeft twee dochterstichtingen voortgebracht, in Zwitserland (in Orselina bij Locarno) en in Zuid Frankrijk (in Simiane-Colongue). Nu zijn het drie onafhankelijke, zelfstandige Monasteria geworden. In Egmond zijn momenteel zeven zusters en drie broeders, variërend in de leeftijd van 35 tot 83 jaar.

Gebed en kunstzinnig ambacht.

Het aloude monastieke ideaal van ora et labora, bid en werk, heeft in het Liobaklooster gestalte gekregen in het feestelijk vieren van de liturgie binnen de gemeenschap (ora). Het werk (labora) komt naar voren in het kunstzinnige ambacht; van oudsher maken de monniken en monialen hier prachtige priestergewaden en kerkelijke kunst. Inmiddels zijn er veel kunstvormen binnen het klooster, zoals beeldhouwwerk, keramiek en mozaïek, schilderwerk, weverij en batik, drukwerk en etsen.

Zie de website: www.liobaklooster.nl en www.kunstambachtlioba.nl